هر آنچه یک مادر در مورد مصرف قطره آهن نوزاد باید بداند
شش ماه اول بعد از تولد، شیر مادر می توان میزان آهن مورد نیاز کودک را تامین کند.بعد از پایان شش ماهگی به بدلیل نیاز بیشتر بدن، لازم است کودک با نظر پزشک از مکمل های غذایی حاوی آهن که معمولا بصورت قطره تجویز می شوند، استفاده کند. البته در برخی از کودکان ، قطره آهن از پنج ماهگی تجویز می شود .
آهن با توجه به رشد کودک در افزایش حجم گلبولهای قرمز خون و رشد مغز تاثیر زیادی دارد .کم خونی به دلی کمبود بیش از اندازه آهن در خون به وجود می آید . در نتیجه با کاهش تولید خون ، اشتها کودک کم می شود.
یبوست یکی از مشکلات شایع در کودکان شیرخوار است ، با توجه به اهمیت مصرف قطره آهن ، نباید یبوست دلیلی برای قطع مصرف آن باشد .برای کودکان شیرخوار از 6 تا 24 ماهه، قطره آهن باید همزمان با شروع تغذیه تکمیلی داده شود. مصرف قطره آهن ارتباطی به تغذیه کودک با شیر مادر و یا شیر خشک ندارد.بدن کودکان در این سنین به طور فیزیولوژیک دچار کم خونی می شوند و برای رفع این مشکل، نیاز به مصرف قطره آهن است.
درصورت ابتلا کودکان شیرخوار به یبوست ، می توان از شربت های ملین مخصوص شیرخواران به تجویز پزشک متخصص در این سن استفاده کرد. به هیچ عنوان نباید در مصرف آهن در کودکان کوتاهی کرد زیرا آهن تاثیر زیادی در رشد جسمانی و مغزی کودک دارد و کمبود آن منجر به رشد کم بدن و مشکلات ذهنی می شود، همانطور که دادن قطره AD و مولتی ویتامین به شیرخواران الزامی است و عدم استفاده از آنها منجر بروز نرمی استخوان می شود، مصرف قطره آهن نیز ضرورت داد .
کنترل کم خونی
سازمان یونیسف و سازمان جهانی بهداشت هم برای پیشگیری از کمبود آهن و کنترل کم خونی فقرآهن مصرف قطره آهن در شیرخواران را توصیه می کند .یکی از علل مهم خودداری مادران از دادن قطره آهن به کودکان ، سیاه شدن و پوسیدگی دندان ها، استفراغ در کودکان و یبوست است. درحالی که قطره آهن تنها موجب تیره شدن دندان کودک می شود نه پوسیدگی آنها. در حقیقت جنس دندانها در پوسیدگی آن موثر است و در صورتمشاهده پوسیدگی باید به دندانپزشک مراجعه کرد .
اگر کودکان پس از مصرف قطره آهن دچار استفراغ شوند می توان با یک راه حل ساده این مشکل را رفع کرد مثلا تغییر قطره آهن با نوع خارجی و یا مشابه ولی طعم دار .ریختن قطره آهن در آب میوه طبیعی نیز روش دیگر است ، مقداری از شربت را در یک قاشق ریخته و قطره آهن را به آن اضافه کنید . آب پرتقال طبیعی و آب لیموشیرین میزان جذب آهن را افزایش می دهد .
مزایای مصرف قطره آهن با آب میوه
1. کاهش تغییر رنگ دندان
2. کمتر احساس شدن طعم تلخ آن
3. افزایش جذب آهن توسط ویتامین C موجود درآب میوه
مصرف قطره آهن در کودکانی که با شیرخشک تغذیه می شوند :
شیر خشک یک غذای غنی شده است و به اندازه کافی دارای آهن، ویتامین دی و سایر مواد مغذی دیگر است. پزشک کودک میزان دقیق مصرف شیر خشک و تعداد دفعات آن در شبانه روز توسط نوزاد را تعیین می کند و همچنین در مورد تغییر اندازه آن ، هنگام آغاز تغذیه کودک با غذاهای جامد بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید .
نحوه مصرف قطره آهن
نوزادانی که پس از 38 هفته بارداری متولد می شوند،میزان ذخیره آهن آنها در بدنشان تا پایان چهارماهگی کافی است .همچنین شیر مادر دارای مقداری آهن است و کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند ، پس از چهار ماهگی در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند. بنابراین بعد از این مدت ،پزشکان میزان 1 میلی گرم بر کیلوگرم در روز از مکمل آهن مایع را برای نوزاد توصیه می کنند . این روند تا سن شش ماهگی نوزاد و شروع غذای کمکی ادامه دارد. پس از پایان شش ماهگی و شروع تغذیه با غذای مکمل ، پزشک میزان مورد نیاز آهن را تجویز می کند.
در نوزادانی که علاوه بر شیر مادر از شیرخشک نیز تغذیه می کنند ، اگر میزان مصرف شیر مادر از شیرخشک غنی شده از آهن بیشتر باشد،باید طبق دستورالعمل داده شده برای نوزادانی که تنها از شیر مادر تغذیه می کنند رفتار کنید.
در نوزادانی که تنها با شیرخشک تغذیه می شوند می بایست از زمان تولد تا یکسالگی از شیرخشک غنی شده با آهن ،دارای 4 تا 12 میلی گرم آهن، استفاده کنید.
و اما در نوزادان نارس که دارای ذخیره آهن کمتری هستند و چون نیاز به آهن بیشتری برای شد دارند باید پزشک با توجه به شرایط جسمی نوزاد، میزان آهن مورد نیاز را تجویز کند .
برخی از کودکان از خوردن قطره آهن سرباز می زنند و در این مواقع مادرها احساس نگرانی می کنند . اغلب این قطره ها ، طعم دار هستند و کودکان مشکلی با خوردن آن ندارند .بنابراین با آرامش کامل باید هرروز این قطره ها را به نوزاد بدهید زمان مصرف مکمل قطره آهن برای کودکان باید با زمان شیر دادن به نوزاد تداخل نکند به طور مثال یک ساعت بعد از شیر دادن به نوزاد و یک ساعت قبل از آن به نوزاد قطره آهن بدهید.هرگز قطره آهن را با شیر مخلوط نکنید زیرا شیر از جذب آهن جلوگیری می کند.
جلوگیری از سیاه شدن دندان ها
در پاسخ به سوال پرتکرار شما کاربران از بخش بارداری و نوزاد بی بی خانوم باید بگوییم که قطره آهن باعث پوسیدگی دندان در کودکان نمی شود و تنها موجب تغییر رنگ و سیاه شدن دندان ها می شود . بنابراین با رعایت اصول بهداشتی مانند استفاده از مسواک انگشتی و یا پارچه نخی برای تمیز کردن دندانها می توان از تغییر رنگ دندانها پیشگیری کرد. همچنین می توانید قطره را در انتهای دهان نوزاد ریخته و سپس کمی به او آب دهید . بعد از اتمام دوره مصرف قطره آهن، سیاهی دندان ها معمولا برطرف می شود.
انواع قطره آهن
دو نوع قطره آهن وجود دارد . نوع قطره آهن تفاوتی در زمان مصرف یا مقدار مصرف یا موارد دیگر ایجاد نمی کند .تنها تفاوت آنها به دلیل نوع داخلی یا خارجی آنها می باشد.برخی از افراد معتقدند که نوع خارجی قطره آهن ، کیفیت بیشتری دارد که باور غلطی است چرا که قطره آهن ایرانی تمام مقدار آهن مورد نیاز کودک را تامین می کند .
در برخی موارد می توان به جای قطره آهن و مولتی ویتامین، از قطره خارجی مولتی ویتامین+آهن+زینک نیز استفاده نمود. فقط باید تقریبا حاوی 1500 واحد ویتامین A, حدود 400 واحد ویتامین D و حداقل 10 میلی گرم آهن باشد.
همچنین در صورت استفاده از ترکیب قطره مولتی ویتامین-آهن، قطره MIM در یک شربت و یا شربت فروگلبولین دیگر نیازی به مصرف قطره آهن بصورت جداگانه وجود ندارد.قطره آهن ، رنگ مدفوع کودک را به طور طبیعی تیره می کند .
نکات مهم :
تا دو ساعت پس از زمان مصرف قطره آهن نباید به کودک شربت آنتی اسید، شیر یا نوشیدنی های کافئین دار دهید.زیرا این مایعات جذب آهن را متوقف می کنند.
ممکن است مصرف قطره آهن ،باعث سوزش سر دل، حالت تهوع، اسهال ، یبوست و دل درد شود. بنابراین باید کودک مایعات زیادی را بنوشد و میوه ها و سبزیجات کافی برای تغذیه او باید استفاده نمود .
برای جلوگیری از کم خونی و تقویت ذخیره آهن در بدن کودک باید چندین ماه متوالی به مدت 3 تا 6 ماه مکمل آهن مصرف کند.
برای پیشگیری از دل درد در برخی از کودکان، قطره آهن را همراه با غذا به آنها بدهید.