معرفی بهترین غذاهای محلی کردستان و سنندج
کردستان با دامنه ها و دشت های سرسبز و رشته کوههای سر به فلک کشیده با جاذبه های توریستی از زیباترین استان های غربی کشورمان است. رودخانه ها، غارها دریاچه ها، آبشارها و چشمه های جوشان همه دست به دست هم داده و کردستان را با همه عظمتش به وجود آورده اند.
کردستان شهری است با تنوع غذایی بسیار بالا و غذاهایی با طعمی خاص و فراموش نشدنی که عطر و بوی گیاهی آن ها تا مدت ها در یاد می ماند. در این قسمت از آشپزخانه سعی کرده ایم تا شما را با بهترین غذاهای محلی این استان زیبای کشورمان آشنا کنیم.
نان برساق
برساق از نان های سنتی و محلی کردستان است که در استان های ایلام و لرستان و کرمانشاه نیز طرفدار دارد. برای پخت این نان بی نظیر ابتدا آرد، شیر و بکینگ پودر را با هم مخلوط کرده و خمیری درست می کنند و سپس خمیر را در یک مکان گرم می گذارند تا به اصطلاح ور بیاید و بعد در اندازه های دلخواه از خمیر برداشته و به شکل گرد و کوچک در روغن سرخ می کنند این نان برای افطاری بسیار مناسب است.
شلکینه
شلکینه از نان های سنتی است که بیشتر به عنوان سوغاتی می خرند. این نان بر روی ساج (وسیله ای که مانند ماهیتابه بر عکس روی گاز گذاشته می شود ونان ها روی آن پخته می شوند) پخته میشود.
مواد لازم برای پخت این نان شامل:آرد، زرده تخم مرغ، شیر، شیره خرما یا انگور، زعفران، روغن محلی می باشد و در مهمانی ها بیشتر استفاده می شود.
کلانه
کلانه بیشتر شبیه پیتزا می باشد. برای پخت این نان لذید ابتدا باید خمیر لطیف و یکدست تهیه کنید و آن را به صورت نازک پهن کنید بعد نصف خمیر را با سبزیجاتی مانند پیازچه خردشده بپوشانید و بعد نصف خمیر را روی آن دیگر بر گردانید و بعد روی ساج قرار دهید تا پخته شود.
آش گزنه
آش گزنه یکی از آش های معروف و محبوب استان کردستان می باشد که طرفداران بسیار زیادی در این منطقه دارد. در تهیه این آش ابتد جو و گندم را در دوغ پخته و با افزودن گیاهانی همچون پونه، کاکوتی و گزنه آش را معطر می کنند.
آش دوغه وا
اگر اهل آش باشید با دیدن آش دوغه وا حتما به یاد آش دوغ می افتید. جالب است بدانید برای خوشمزه تر شدن این آش به آن کوفته ریزه می زنند. از مواد لازم برای تهیه این آش می توان به بلغور، برنج، نخود و سبزی خشک شده می باشد.
آش پرپوله
از آش های خوشمزه و محلی استان کردستان آش پرپوله یا آش عدس می باشد. این آش به علت دارا بودن ویتامین های A و E و C خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و سبب تقویت سیستم ایمنی بدن هنگام بیماری ها می شود و بدن را در مواجه با انواع سرطان ها به ویژه سرطان پروستات و سینه محافظت می کند. برای پخت این آش از پیاز، عدس، رشته آشی و ادویه استفاده می کنند.
آش برویشین تورش
برویشین تورش یک نوع آش خوشمزه است که هم به عنوان پیش غذا و هم غذای اصلی می توان آن را میل کرد. برای پخت این استفاده موادی همچون زردآلو، لپه، سرکه، پیاز، روغن، بلغور و ادویه لازم است. البته پوره ی زردآلو نیز سبب خوشمزه تر شدن آش میشود.
آش هالاو
از غذاهای محلی سنندج که بیشتر در پاییز و زمستان پخته می شود آش هالاو یا آبگوشت غوره است. این آش ترکیبی از گوشت، برنج، نخود، ماهیچه، پیاز، چغندر، برگ چغندر، آبغوره و زعفران است. بعد از آماده شدن، گوشت آن را با نخود کوبیده و با بادمجان نوش جان می کنند.
آش سه نگه سیر
در فصل سرما کردستانی ها آش سه نگه سیر را تهیه می کنند. این آش بسیار مغذی است و از ترکیب موادی همچون عدس، گوشت مرغ، پیاز، فلفل و زردچوبه تهیه می شود و هنگامی که عدس و مرغ پخته شد برنج را می افزایند و سپس کشک ساییده شده درون آن ریخته و نوش جان می کنند.
آش عدس بلغور
آش عدس بلغور از محبوبترین آش ها در کردستان است. برای پختن این آش سیب زمینی، عدس، بلغور، ادویه و گندم لازم است و در پایان پخت آبلیموی تازه به آن اضافه کرده و با نعناع داغ تزیین می کنند.
آش شه له مین
این آش یک آش محلی بسیار لذیذ است که در زمستان و پاییز و روزهای بارانی می چسبد. شلمین همانند ترخینه طی فرایندی زمان بر مانند ترخینه به تکه هایی تبدیل شده و به شکل خشک مورد استفاده قرار می گیرد. گوشت، عدس، گردو، ادویه، روغن، پیاز و نخود مواد اولیه ی این آش می باشد.
شیش کباب
کباب یکی از غذاهایی است که در کردستان طرفداران بیشماری به خود اختصاص داده است مخصوصا در بین عشایر به دامداران بسیار رایج است. اهالی کردستان روی آتش قطعات بزرگی از گوشت را کباب می کنند. شیش کباب نوعی کباب رایج در این منطقه است که گوشت آن را داخل مخلوطی از فلفل، سیر، نعنای تازه، پیاز، زعفران و روغن زیتون طعم دار می کنند و سپس بعد از چندین ساعت اقدام به کباب کردن آن روی زغال یا تابه می کنند.
بریان کردی
بریان یکی از غذاهای مخصوص مراسم ها و جشن های کردستانی ها می باشد که در بین عشایر، دامداران و شکارچیان رایج است. برای اینکه یک بریانی خوشمزه تهیه کنند اقدام به ذبح یک کهره یا همان بزغاله چند ماهه می کنند و سپس آن را قطعه قطعه کرده و روی یک سیخ چوبی یا آهنی می کشند و روی آتش کباب می کنند.
رشته پلو
اگرچه رشته پلو را در سراسر ایران طبخ می کنند اما در بین مردمان منطقه کردستان به عنوان غذای سنتی شناخته شده است. در کردستان نیز این غذا را با برنج و رشته پلویی طبخ می کنند و بعضی مواقع از کشمش نیز داخل آن استفاده می کنند و در نهایت آن را در کنار گوشت و مرغ و یا انواع خورشت ها سرو می کنند.
کرکو ارگ خانه گان
از انجایی که مردم کردستان به گیاهانی که در آن منطقه رشد میکند اشراف کامل دارند بنابراین با استفاده از آن ها غذاهای بینظیری تهیه و طبخ میکنند. ترگ خانه گان نام یکی از انواع گیاهانی است که در اطراف کردستان می روید و خواص فوق العاده ای دارد. البته آن را با اسم کرفس آبی هم می شناسند. اهالی کردستان این تره پر خاصیت را با پیاز و تخم مرغ و ادویه ترکیب کرده و یک کوکوی بسیار خوشمزه درست می کنند.
کوفته شوروا
کوفته محلی استان کردستان که بسیار خوشمزه و لذیذ است و البته بی شباهت به کوفته های سایر شهرها نیست کوفته شوروا نام دارد. در تهیه این غذای خوشمزه موادی همچون سبزیجات معطر، گوشت چرخ کرده، لپه، برنج، ادویه، تخم مرغ و… بکار برده می شود.
قیماغ
قیماخ یا قیماغ در کردستان نوعی دسر به شمار می رود که بیشتر شبیه به کاچی می باشد و معمولا برای مادرانی که به تازگی زایمان کرده اند تهیه می شود و بخاطر اینکه خاصیت تسکین درد دارد و باعث گرم شدن روده ها می شود برای آن دسته از افرادی که سرد مزاج هستند بسیار مفید است. روغن حیوانی، گلاب، آرد، ادویه جات، شکر از جمله موادی است که در تهیه این غذا بکار برده می شود.
ماهی کباب
در اطراف دریاچه زریوار در ٢ کیلومتری مریوان رستواران هایی دایر است که اگر یک بار در آنجا ماهی بخورید طعمش را هرگز فراموش نخواهید کرد. در این رستوران ها ابتدا ماهی ها را از دریاچه صید کرده و بعداز مزه دارکردن روی زغال کباب می کنند.
یکاوه
یکاوه نوعی غذای محلی است که از ترکیب برنج و بلغور پخته می شود و بعد از آن گوشت را اضافه می کنند که ترجیحاً از گوشت گوسفند استفاده می کنند. برای پخت یکاوه گوشت گوسفند را در پاییز آماده می کردند و کاملاً مغز پخت می کردند تا آب آن خشک شود و سپس در روغن تفت می دادند و در دلخل ظرف های سفالی برای فصل سرما نگه می داشتند و با پیاز داغ و خرما و کشمش و قاورمه ( گوشت تفت داده شده) ثکاوه خوشمزه را پخته و نوش جان می کردند.
یکاوه را می توان در هر فصلی پخت ولی برای فصل سرما مناسب تر است و می توان سینه ی مرغ را جایگزین گوشت قرمز کرد.
دلمه برگ مو
دلمه غذایی است که در بیشتر شهرهای ایران پخته می شود و نامش برای همه آشنا است اما در کردستان دلمه ها در اندازه های بسیار بزرگ و البته خوشمزه تهیه می شود. دلمه در این منطقه جزو غذاهای محلی پرطرفدار به شمار می رود.
هتیمچه
هتیمچه از غذاهای سنتی و محلی کردستان است که امروزه پخت آن کمرنگ شده است. اگر چه شاید در برخی رستوران ها دیده شود اما تهیه و طبخ آن به نسبت گذشته بسیار کاهش پیدا کرده است. مواد اولیه ی هتیمچه شامل:موادی همچون سبزی، حبوبات، گوشت گوسفندی می باشد این غذا بسیار مقوی است.
خورش ریواس
موقعیت کوهستانی کردستان سبب رشد گیاهان خوراکی مقوی و خوشمزه در این منطقه شده است. سبزی های تازه ای که مردم از دشت ها چیده و در غذاهای خود استفاده می کنند. ریواس از گیاهانی است که در طبیعت می روید و بسیار خوشمزه است.
اهالی کردستان با ریواس خورشت خوشمزه ای به نام خورشت ریواس می پزند.برای پخت خورش ابتدا ریواس را بدون اینکه بپزند پوستش را جدا می کنند و با پیاز و گوشت می پزند و برای خوشمزه تر شدن نمک، جعفری، نعناع و فلفل هم اضافه می کنند. این غذا دارای مزه ی ترش است و بسیار لذیذ می باشد.
دانه کولانه
دانه کولانه نوعی آش لذیذ است که در مراسم ها، دورهمی ها، جشن ها پخته می شود. اگر فرزندی اولین دندانش را در آورد جشنی برایش گرفته و برای پذیرایی آش دانه کولانه می پزند. مواد اصلی این آش لوبیا قرمز، نخود، عدس، گندم، مرزه خشک، قلم گوسفندی، پیاز و ادویه های مختلف می باشد.
خورش گیلاخه
خورش گیلاخه از خورش های محلی و سنتی استان کردستان است و چون گیاه گیلاخه در استان کردستان می روید لذا زادگاه اصلی این آش کردستان است. این گیاه از دو بخش برگ و پیازچه تشکیل شده که بخش پیازچه سرشار از فیبر است. گیلاخه قبل از پخت لزج است اما خورشتی که با استفاده از آن تهیه می شود اصلا حالت لزج ندارد و بسیار خوشمزه و خوش آب و رنگ است.
قایرمه
قایرمه همان کنگر سوخاری شده است. این غذا به حدی خوشمزه است که بیشتر شبیه پیش غذاهای خارجی است این غذا از گیاه کنگر تهیه می شود، گیاهی که در ماه فروردین می روید. ولی در ماه های دیگر سال از کرفس به جای کنگر استفاده می کنند این غذا را هم با نان و هم برنج می توان سرو کرد.
برای پخت آن ابتدا پوست کنگر را جدا کرده و خرد می کنند و بعد در سس غلیظ مخلوط کرده و سرخ می کنند. برای درست کردن سس هم تخم مرغ، آب، زعفران دم کرده، آرد و کره مخلوط کرده و سس را تهیه می کنند.