سوغات خوراکی
گز
گز اصفهان، قدمتی طولانی و چند صد ساله دارد. قرن‌ها پیش، پادشاهان ایرانی، گز را به دیگر پادشاهان دنیا پیشکش می‌کردند. در واقع قدمت گز به ۴۵۰ سال پیش و به زمان سلطنت صفویان برمی‌گردد و مهم‌ترین سوغات اصفهان است. این شیرینی لذیذ، از ماده‌ای به نام گز انگبین تهیه می‌شود.
گز انگبین ریشه‌ی گیاهی به نام بته یا درخت گز است. ارتفاع این درخت کوهستانی حداکثر به دو متر می‌رسد و بیشتر در مناطق خوش آب و هوای بختیاری و خوانسار در دامنه‌ی کوه‌ها به عمل می‌آید.
برای تهیه گز مرغوب نیمی از مواد مصرفی، دانه‌های گز گیاهی و نیمی دیگر شکر و مغز پسته یا بادام و مواد دیگر استفاده می‌شود. گاهی هم بنا به سفارش عده‌ای، ماده‌ای به نام شیر خشت به گز اضافه می‌کردند و حتی به‌جای آب خالص در آن آب هندوانه می‌ریختند. این نوع گز سفارشی و مخصوص بوده که برای پادشاهان و رؤسای ممالک دیگر به‌عنوان سوغات فرستاده می‌شده و در بازار یافت نمی‌شد. اما گز بسیار مرغوب به‌علت کمبود و گرانی ماده اولیه، کمتر تهیه می‌شود.
قیمت این ماده بسیار بالا است و به همین دلیل چون قیمت محصول نهایی افزایش می‌یابد امروزه از گلوکز، گلاب، شکر، سفیده تخم‌مرغ، انواع مغزها مثل بادام، فندق، خلال و بیدمشک برای تهیه‌ی گز استفاده می‌کنند و به‌جای انگبین، از ترنجبین، شیرخشت، عسل یا انگبین علفی استفاده می‌شود.
گز را به‌شکل‌های مختلفی بسته بندی و تولید می‌کنند که این انوع مختلف عبارت است از:
- گز لقمه‌ای: پس از درست شدن مواد، گز را با یک دستگاه خاص به قطعات همسان و یک‌شکل برش می‌دهند.
- گز آردی: گز را به‌شکل گلوله‌های درمی‌آورند سپس با دستگاه پرس به اشکال مربع یا دایره و… شکل می‌دهند. این نوع گز را در بستری از آرد قرار می‌دهند تا سطح چسبنده‌ی گز با آرد پوشانده شود و ماندگاری بیشتری را برای گز فراهم کند.
- گز سکه‌ای: این نوع از گز شبیه گز آردی است اما آن را بعد درست شدن در اندازه‌های کوچک به‌شکل سکه درمی‌آورند و بسته‌بندی می‌کنند.
- گز برشی: پس از آماده‌سازی مواد و قبل از بسته‌بندی، گز را با دستگاه‌های مخصوص به شکلی برش می‌دهند که مغز داخل آن مشخص باشد.
- گز با لایه‌ی شکلاتی: برای تهیه‌ی این نوع گز، آن را با لایه‌ای از شکلات می‌پوشانند تا رطوبت آن حفظ شود و زمان ماندگاری آن افزایش یابد. علاوه بر این به‌دلیل استفاده از پودر کاکائو یا شیر خشک و… طعمی متفاوت نسبت به گز معمولی دارد.
- گز انگشت پیچ: گزی بسیار نرم است که مغزی در آن وجود ندارد و به‌راحتی با قاشق قابل مصرف است. معمولا این نوع گز برای سالخوردگان مناسب است که نمی‌توانند گزهای سفت را بجوند.
پولکی
بعد از گز، یکی از معروف‌ترین شیرینی‌ها و سوغاتی های خوراکی اصفهان، پولکی است. این محصول نه فقط بین گردشگران، بلکه بین اهالی شهر هم بسیار محبوب است. پولکی از خانواده آب‌نبات است و چون ظاهری نازک و شفاف شبیه پولک دارد، به آن پولکی می‌گویند.
پولکی با طعم‌های گوناگون تهیه می‌شود از جمله زعفرانی، پسته ای، نارگیلی، کنجدی، کاکائویی، لیموعمانی، نعنایی، عسلی و زنجبیلی.
نبات
نبات یکی دیگر از سوغاتی‌های اصفهان است که البته فقط مختص اصفهان نیست نبات را می‌توانید به‌شکل نبات شاخه یا نبات چوبی خریداری کنید. برای اینکه به نبات‌ها عطر و طعم متفاوتی بدهند و در آن تنوع ایجاد کنند از مواد مختلفی استفاده می‌کنند. انواع نبات دارچینی، نعنایی، زعفرانی، زیره، لیمویی، آویشن و… در فروشگاه‌های اصفهان به فروش می‌رسد.
عسل فریدونشهر
شاید تابه‌حال نشنیده باشید که عسل تولیدی در فریدونشهر اصفهان، یکی از مرغوب‌ترین عسل‌های کشور است. یکی از دلایل مرغوبیت این عسل، تنوع گیاهی و وجود گیاهان دارویی متعدد در این شهر است. عطر و طعم این عسل بسته به اینکه زنبور از چه گیاهی تغذیه کرده باشد، متنوع است. گونه‌های متنوع عسل در شهرستان فریدونشهر عبارت‌اند از: عسل گون زرد، عسل زول و عسل قنقال.
برشتوک
برشتوک یکی از انواع شیرینی‌های سنتی ایرانی است که در شهرهای مختلف کشور تهیه می‌شود. بر اساس نوع آردی که در تهیه آن به کار می‌رود به‌همراه هل و پودر قند برشتوک گندم و برشتوک نخودچی تولید می‌شود و به فروش می‌رسد. برشتوک را به‌شکل لوزی برش می‌دهند و بسته بندی می‌کنند.
شیرینی برنجی
شیرینی برنجی هم از آن شیرینی‌هایی است که در شهرهای بسیاری در ایران تولید می‌شود. مثلا کرمانشاه یکی از شهرهایی است که به نان برنجی‌هایش معروف است. در اصفهان هم مثل کرمانشاه، کارگاه‌های زیادی برای پخت این شیرینی وجود دارد و محصولات آن‌ها را می‌توانید بسته‌بندی شده از فروشگاه‌ها بخرید.
شیرینی کرکی
شیرینی کرکی نام یکی از شیرینی‌های معروف اصفهان است لطافت و طعم بی‌نظیر این شیرینی باعث شده که طرفداران زیادی در بین گردشگران این شهر داشته باشد.
جوز قندی
این شیرینی محلی یکی از گران‌ترین سوغاتی‌های ایران است. در بعضی از شهرهای کشورمان، این شیرینی سنتی تهیه می‌شود. برای تهیه‌ی آن از یک میوه‌ی محلی به نام الگ استفاده می‌کنند که در واقع یک نوع هلو است. ابتدا پوست این میوه را می‌کنند و به‌جای هسته، مغز گردوی آسیاب شده و خاک قند می‌ریزند و در نهایت آن‌ها را خشک می‌کنند. در شهرهای دیگر غیر از این هلوی محلی از میوه‌های دیگری مثل آلو، انجیر، گلابی و… هم استفاده می‌کنند.
سوهان عسلی
عسل، کره، شکر، خلال بادام و پسته، آب، گلاب و زعفران دم کرده، مواد اولیه برای تهیه‌ی یک شیرینی خوشمزه و متفاوت است که می‌توانید آن را در اصفهان تهیه کنید. این شیرینی به‌شکل‌های مختلفی در بازار عرضه می‌شود. برخی از آن‌ها به‌شکل ورقه‌ای و برخی دیگر برش خورده‌اند.
صنایع دستی
اصفهان، مهد صنایع دستی ایران است. صنایع دستی این شهر قدمتی طولانی دارند و نه‌تنها در ایران، بلکه در سراسر دنیا شهرت دارند. بهترین آثار هنری هنرمندان ایرانی را می‌توانید از میدان نقش جهان و از بازار قدیمی شهر اصفهان خریداری کنید. تنوع صنایع دستی در این شهر به‌قدری است که مطمئنا در بازار، سردرگم می‌شود. البته بسیاری از این هنرهای سنتی در اکثر شهرهای ایران رواج دارند. در ادامه با چند مورد از آن‌ها آشنا می‌شویم.
میناکاری
اصفهان زادگاه هنر زیبای میناکاری است. این هنر، امروزه به یکی از مهم‌ترین صنایع دستی اصفهان تبدیل شده است و رونق زیادی دارد. گردشگران داخلی و خارجی از این هنر زیبا استقبال می‌کنند و اشیای زیبای میناکاری شده را به‌عنوان هدیه و سوغات خریداری می‌کنند. میناکاری عبارت است از هنر تزیین وسایل عموما فلزی با مواد رنگی. البته غیر از انوع ظروف فلزی از جنس طلا، نقره، برنج، مس و برنز از میناکاری برای تزیین انواع ظروف سفالی و چینی هم استفاده می‌شود.
خاتم کاری
خاتم‌کاری یکی دیگر از صنایع دستی و هنرهای دیدنی اصفهان است که توسط هنرمندان ماهر اصفهانی و در صنعت چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنر خاتم‌کاری غیر از اصفهان، در شیراز هم رایج استو اصل آن در آباده است و قدمت آن به دوران صفویه برمی‌گردد. این هنر عبارت است از کنار هم قرار دادن قطعات کوچک و مثلثی شکل چوبی برای ایجاد اشکال هندسی زیبا. در خاتم‌کاری از موادی مانند استخوان شتر یا اسب، فلز طلا، نقره، آلومینیوم و برنج و چوب‌های آبنوس، عناب، نارنج، فوفل و … استفاده می‌کنند.
پارچه‌های قلمکار
پارچه‌های قلمکاری شده را می‌توان هنر چاپ روی پارچه نام‌گذاری کرد که به‌وسیله قالب‌های چوبی آماده روی پارچه‌های مختلفی چون کتان، کرباس و در رنگ‌های مختلف کوبیده می‌شود و پارچه‌های فوق‌العاده زیبا، جذاب و در عین حال ساده را پدید می‌آورد که می‌توان یک سوغات خوب از سفر به اصفهان باشد.
کاشی‌سازی
قدیمى‌ترین کاشىهاى موجود در اصفهان، کاشىهاى فیروز‌ه‌رنگى است که کتیبه‌هاى تاریخى مناره‌هاى دوره‌ی سلجوقى با آن‌ها آراسته شده است. در اصفهان علاوه بر کاشىهاى هفت رنگ و معرق ظروف کاشى، گلدان و اشیای مختلف دیگر با نقوش مختلف ساخته مى‌شوند که عموما جنبه‌ی صادراتى دارند.
ظروف آبى با نقش سیاه‌قلم شهرضا شهرت فراوان دارند.
قلاب دوزی و سایر دوخت‌های تزیینی
قلاب‌دوزى، گل‌دوزى، سکمه‌دوزى و ملیله‌دوزى از هنرهایی هستند که توسط بانوانان اصفهانی انجام می‌شوند. مواد اولیه برای خلق این آثار هنری زیبا، پارچه دست‌باف به رنگ‌هاى مختلف و نخ ابریشم است.
ملیله کاری
کار نقره‌سازى نیز به ملیله کاری معروف است تولید ملیله در استان اصفهان رونق فراوان دارد و نقره‌سازان اصفهان مجموعه‌هاى گردنبند، گوشواره، دستبند و سنجاق را تولید می‌کنند و به فروش مى‌رسانند.
قلم زنی
این هنر از صنایع مشهور اصفهان است و اشیاء قلم زنی شده مانند سینی، گلدان، انواع ظروف، بشقاب، قاب عکس و… در مغازه‌های خیابان چهارباغ و میدان نقش جهان به‌وفور پیدا می‌شوند. هنرمندان اصفهانی با روش‌های حکاکی، مشبک، برجسته کاری روی اشیای مختلفی از جمله گلدان، سینی، لوازم تزئینی، سماور، بشقاب، جعبه و…. نقوش زیبایی را اجرا می‌کنند و آثار ارزشمندی را به وجود می‌آورند که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کنند.
پس از آشنایی با سوغات اصفهان اگر به اصفهان سفر نکرده‌اید حتما یک بار هم که شده به این شهر زیبا سفر کرده و اگر تمایل دارید، برای چندمین بار به این شهر سفر کنید و با مهم‌ترین و زیباترین آثار تاریخی و صنایع دستی کشورمان از نزدیک آشنا شوید.
گاهی در سفر به اصفهان نیازمند بلیط با قیمت مناسب هستیم چراکه سایر برنامه‌های سفر را خود برنامه‌ریزی کرده‌ایم در این صورت کجارو علاوه بر معرفی جاذبه‌ها یا سوغات سفر، ارزان‌ترین بلیط‌ها را به شما معرفی کرده است.