غذا ها چه تأثیری روی دندان ها دارند ؟
دهان، دندان و لثه بیش از یک ابزار برای خوردن در بدن نقش دارند. آن ها برای جویدن و بلع ضروری هستند و جزء اولین مرحله گوارش محسوب می شوند. دهان اولین قسمت در بدن است که با مواد مغذی برخورد دارد و بنابراین چیزی که داخل دهان بگذارید، نه تنها روی سلامت کلی تاثیر دارد بلکه می تواند روی سلامت لثه و دندان هم تاثیر گذار باشد. در حقیقت اگر مواد غذایی که می خورید، کیفیت خوبی نداشته باشد، اولین علائم آن داخل دهان تان ظاهر می شود.
رژیم غذایی و سلامت دندان
میزان کالری مورد نیاز بستگی به سن ، جنسیت، سطح فعالیت فیزیکی و سلامت کلی فرد دارد.
به طور کلی یک رژیم غذایی متعادل باید شامل موارد زیر باشد :
- میوه ها و سبزیجات
- حبوبات
- لبنیات
- پروتئین
علاوه بر غذای سالم، بسیار مهم است که افراد فعالیت فیزیکی داشته باشند. جوانان حداقل 2 و نیم ساعت در هفته باید فعالیت فیزیکی با شدت معمولی و یا بالا داشته باشند.
رژیم غذایی و پوسیدگی دندان
غذاها و نوشیدنی هایی که مصرف می کنید، تاثیر مستقیمی روی پوسیدگی دندان دارد که البته تاثیر آن ها وابسته به موارد زیر است:
- شکل غذا که مایع جامد و یا چسبناک باشد
- میزان مصرف غذاهای حاوی قند و شکر و تعداد دفعات مصرف نوشیدنی های اسیدی
- ترکیب غذا
- وضعیت پزشکی مانند مشکلات گوارشی یا اختلالات مربوط به غذا خوردن که می تواند خطر ابتلا به پوسیدگی و ضعیف شدن دندان را افزایش دهد.
میان وعده چه تاثیری روی سلامت دندان دارد؟
برای سلامت دندان پیشنهاد می کنیم که مصرف نوشیدنی ها و خوردنی های بین وعده های غذایی را کاهش دهید. متاسفانه بیشتر افراد غذاهای شیرین و چیپس ها را برای اسنک ها استفاده می کنند که به سلامت دندان آسیب می زنند و احتمال پوسیدگی را افزایش می دهند. پس اگر به دنبال یک میان وعده هستید، باید گزینه های سالم مثل پنیر گیاهی ، ماست، میوه، سبزیجات یا آجیل را انتخاب کنید.
مواد غذایی که به سلامت دندان آسیب وارد می کند و موجب پوسیدگی می شوند
شکلات های چسبنده و شیرینی ها
غذاهای کم کالری مثل شکلات، مخصوصا شکلات های چسبنده و شیرینی هایی مثل کلوچه، کیک و میان وعده هایی مثل چیپس عاملی برای مشکلات دندانی هستند و نه تنها ارزش غذایی ندارند، بلکه نوع و میزان قند موجود در آن ها به دندان ها می چسبد. باکتری داخل دهان نیز از این قندها تغذیه می کند و اسید آزاد می کند و عاملی برای پوسیدگی دندان خواهد بود.
نوشیدنی های حاوی شکر
نوشیدنی های حاوی شکر و قند مثل نوشابه ، لیموناد و آب میوه های شیرین یا حتی چای و قهوه همراه با شکر برای دندان آسیب رسان هستند و احتمال پوسیدگی را افزایش می دهند . پس باید بیشتر مراقب بهداشت دندان باشید و از نوشیدنی های قنددار و اسیدی مصرف نکنید.
نوشیدنی های اسیدی
نوشیدنی هایی مثل آب لیمو، که اسیدی هستند، می توانند مینای دندان ها را فرسوده کنند و برخی دیگر از آب میوه ها (مرکبات) نیز اسیدی هستند.میوه های شیرین کمتر اسیدی هستند، اما قند فراوان دارند؛ بنابراین در مورد استفاده از آنها بهتر است بیشتر دقت کنید.
گوجه فرنگی
میوه هایی مثل گوجه فرنگی نیز می توانند به سلامت دندان آسیب وارد کنند و بنابراین نباید در مصرف آن زیاده روی کنید.
میوه های خشک
میوه های خشک به دلیل چسبنده بودن عاملی برای آسیب رسانی به ددان ها هستند.پس بهتر است میوه های تازه را جایگزین آن ها کنید.
مواد غذایی مفید برای سلامت دندان ها
شیر و ماست:
شیر و ماست بدون مواد شیرین کننده، سرشار از کلسیم هستند و برای سلامت دندان ها مفید می باشند و از تخریب دندان ها پیشگیری می کنند.
پیاز:
پیازبا داشتن ترکیب ضد باکتری بنام سولفور به سلامت دندان ها کمک می کند.
میوه ها:
میوه هایی مانند سیب، توت فرنگی، مرکبات و کیوی دارای ویتامین C هستند و باعث محکم شدن دیواره سلول ها می شوند.
سبزیجات:
کدو، هویج و بروکلی سرشار از ویتامین A و برای تشکیل مینای دندان مفید بوده و موجب تمیز شدن لثه ها می شوند.
پنیر
پنیر موجب آزاد شدن کلسیم فراوان می شود که در تشکیل ساختار و پلاک روی دندان شرکت می کند و باعث محافظت دندان در مقابل اسید آزاد شده از میکروب ها می شود.
بلای شکر روی سلامت دندان
سازمان جهانی غذا و دارو پیشنهاد می کند که افراد بالای سه سال نباید بیش از 50 گرم یا 12 و نیم قاشق چای خوری شکر در طول روز مصرف کنند. شکر نباید بیش از 10 درصد کالری روزانه را شامل شود.
باکتری موجود در دهان از کربوهیدرات به عنوان غذا استفاده می کنند و بنابراین زمانی که میزان شکر را کاهش دهید ، منابع دیگر کربوهیدرات به جای کربوهیدرات در دهان وجود خواهند داشت و در نتیجه احتمال پوسیدگی کاهش پیدا می کند. پس بر روی برچسب مواد غذایی را مطالعه کنید و ببینید که چه موادی دارای شکر کم تری هستند.
انواع شکر
معمولا انواع شکر ها به شکل مختلف توسط افراد مصرف می شود.
- شکر معمولی
- شکر قهوه ای
- شکر پودری
- شکر خام
- شیرین کننده های ذرت
- مالتوز
- فروکتوز
- ساکاروز
- گلوکز
- دکسترین
- آبمیوه غلیظ
- شربت
- عسل
- شیره
میزان شکر افزودنی در رژیم غذایی روزانه به صورت درصدی
نوشیدنی های انرژی زا، نوشیدنی های ورزشی و نوشیدنی های بدون پالپ:
35.7 درصد
دسر هایی مثل کیک و کلوچه:
12.9 درصد
آبمیوه:
10.5 درصد
دسر لبنیاتی مثل بستنی:
6.5 درصد
شکلات:
6.1 درصد
سرلاک های آماده خوردن:
3.8 درصد
شکر و عسل:
3.5 درصد
چای شیرین:
3.5 درصد
نان مخمری:
2.1 درصد
غذاهای دیگر:
15.4 درصد
مشتقات شکر چگونه روی سلامت دندان تاثیر گذار است ؟
مشتقات شکر ممکن است مزه ای شبیه به شکر داشته باشند اما به اندازه خود شکر آسیب رسان نیست . عوامل مختلفی از مشتقات شکر وجود دارد مثل اسپارتام ، اریتریتول، ساکارین، سوکرالوز، ایزومالت، سوربیتول، اکسولفام، پتاسیم و مانیتول . ممکن است نام هایی را که گفتیم در روی بعضی از بسته بندی های غذایی مشاهده کرده باشید یا برندهای مختلف از آن ها را بشناسید .
تصورات اشتباه درباره جرم گیری دندان
بسیاری از افراد تصور می کنند که جرم گیری دندان موجب نازک شدن مینای دندان و پوسیدگی آن می شود اما با جرم گیری تنها جرم روی دندان ها که آن ها را از تحریکات سرما و گرما حفظ می کند، برداشته شده و حساسیت به سرما و گرما بیشتر می شود به همین دلیل برخی افراد تصور می کنند جرم گیری سبب از بین رفتن و نازک شدن مینای دندان می شود.
تصورات اشتباه درباره از بین رفتن دندان در بارداری
در دوران بارداری برخی از خانم ها از مواد غذایی پر قند استفاده نموده و به بهداشت دهان و دندان خود بی توجهی می کنند ،به همین دلیل دندانهایشان دچار آسیب می شوند اما جالب است که آنها از بین رفتن دندانهای خود را ناشی از این تصور غلطشان می دانند که در بارداری جنین کلسیم را از دندان های مادر می گیرد اما این چنین نیست در بارداری جنین کلسیم را از مواد غذایی که مادر می خورد، دریافت می کند.
نکاتی در مورد مسواک زدن دندان ها
دندانپزشکان توصیه می کنند دوبار در روز یک بار قبل از خواب و یک بار در طول روز دندان ها را مسواک بزنید. اگر در طول روز پس از خوردن میان وعده و مواد غذایی شیرین حتما دندان ها را مسواک بزنید تا باکتری هایی که به سطح دندان ها و حتی زبان تان چسبیده اند، از بین بروند. در کنار مسواک زدن استفاده از نخ دندان، دست کم روزی یک بار، خارج کردن باقیمانده مواد غذایی از لابه لای دندان ها نیز اهمیت بسیاری دارد.
مسواک زدن بلافاصله بعد از نوشیدن نوشیدنی های اسیدی مثل آب پرتقال، باعث ضعیف تر شدن دندان ها می شود پس بهتر است تا 30 دقیقه بعد از خوردن دندان های تان را مسواک نزنید.
چندین روش برای کاهش خطر آسیب دیدگی دندان
در خمیر دندان ها و دهانشویه ها، فلوراید وجود دارد ،از فلوراید استفاده کنید زیرا فلوراید باعث استحکام دندان ها و جلوگیری از پوسیدگی آنها می شود .
از کشیدن سیگار و مصرف بی رویه چای و قهوه اجتناب کنید.
برای افزایش مقاومت لثه و سایر بافت های آن و جلوگیری از عفونت های میکروبی آنتی اکسیدان و ویتامین های مثل ویتامین C مصرف کنید .
مواد قندی غیر ضروری را حذف کنید.
دو بار در روز و هر بار دو دقیقه دندان های خود را مسواک بزنید تا اجزای غذایی و شکر را از روی آن بردارید.
میان وعده های بین وعده های اصلی را کاهش دهید.
استفاده از شکر های افزودنی را در رژیم غذایی، با انتخاب هوشمندانه نوشیدنی و غذاها کاهش دهید.
از لبنیات و میوه و سبزیجات و آب به اندازه کافی استفاده کنید که همه این ها نقش مهمی در سالم بودن دارند.