کمک به نوجوانان در کنترل خشم، حفظ خونسری و یادگیری خود کنترلی
آیا فرزند شما نمی تواند خشم خود را کنترل کند؟ آیا او به انجام رفتارهای پرخاشگرانه مانند گاز گرفتن، کتک زدن، تف کردن یا جنگیدن متوسل می شود؟ آیا او داد می زند یا به سرعت کنترل خود را از دست می دهد؟ اگر چنین است پس تنها نیستید.
دادن زدن، دعوا کردن، جیغ کشیدن و گاز گرفتن رفتارهای معمولی یک نوجوان خشمگین است اما فراموش نکنید که عصبانیت همیشه با این موارد همراه نیست و برخی از نوجوانان می توانند احساسات خشم را درون خود نگه دارند. عصبانیت آزاد نشده و ناامیدی های فروتنیده می تواند منجر به اضطراب و حتی افسردگی شود. والدین زیادی هستند که قصد آن ها کنترل خشم فرزندشان است. فراموش نکنید که اولین قدم برای کمک به فرزندتان شناخت علائمی است که او هنگام عصبانیت دارد.
علائمی که نوجوانان در هنگام عصبانیت بروز می دهند
او دراین شرایط ممکن است رفتارهای زیر را از خود بروز دهد:
- مکررا عصبانی شود حتی اگر مسئله واقعا جزئی باشد.
- هنگام ناراحتی قادر به بیان احساسات خود نمی باشد.
- به راحتی قادر به آرام شدن نیست.
- از پرخاشگری هایی مانند ضربه زدن، دعواکردن، لگد زدن، فریاد زدن، تف کردن و فحش دادن برای ابراز خشم خود استفاده می کند.
- به احساسات افراد یا حیوانات اهمیتی نمی دهد.
- دیگران را مقصر پرخاشگری خود می داند.
- بدون فکر عمل می کند.
- بی پروا رفتار می کند.
- برای کنترل خلق و خوی خود به توبیخ یا یادآوری نیاز دارد.
- نا امید است.
- فوق العاده عبوس و ساکت است.
- در مود خشونت صحبت می کند، می نویسد یا نقاشی می کشد.
- نسبت به دیگران قلدری یا رفتار پرخاشگرانه دارد.
راه حل چیست ؟ چطور کنترل خشم را به فرزند نوجوانم بیاموزم؟
اگر نسبت به این رفتارها آگاه باشید می توانید به راحتی خشم او را مهار کنید. هر نوجوانی متفاوت است بنابراین می توانید از روش آزمون و خطا برای امتحان یک استراتژی استفاده کنید تا ببینید نوجوان شما چگونه رفتاری دارد .این کار ممکن مدتی طول بکشد تا نوجوان عادتش را تغییر دهد بنابراین به زور و اجبار متوسل نشوید. در ادامه این بخش از خانواده پلاس راه حل هایی آورده شده است که به نوجوان کمک می کند تا احساسات خشم خود را از راه سالم تری کنترل کند.
1.لغات مربوط به بیان احساسات را به او یاد بدهید
بسیاری از نوجوانان خشم و اضطراب را از طریق کارهایی مثل ضربه زدن، فریاد زدن، فشار دادن یا جویدن نشان می دهند زیرا نمی دانند که چگونه باید ناراحتی های خود را ابراز کنند . در واقع آن ها به کلماتی برای بیان احساس خود نیاز دارند. در این قسمت کلماتی را برای شروع به شما آموزش می دهیم که نوجوان می تواند از آن ها استفاده کند. اضطراب، استرس، دیوانگی، ناامیدی، خشم، ترس، وحشت، عصبانیت، کلافگی و انزجار. زمانی که نوجوان کلمات مربوط به بیان احساسات را یاد گرفت، او را تشویق کنید که در مورد عصبانیتش صحبت کند.
نکته : فراموش نکنید که ممکن است نوجوان شما فریاد بزند و بگوید “واقعاً عصبانیم”، ” تو منو دیوونه کردی”.
در چنین حالتی اصلاً او را سرزنش نکنید. این دقیقاً همان چیزی است که می خواهید انجام دهد. یعنی یاد بگیرد به جای فرو خوردن خشم ، آن را بیان کند.
2.علت خشم فرزند نوجوان تان را بیابید
اولین قدم برای کنترل خشم این است که به فرزند نوجوان خود کمک کنید بفهمد چه زمانی شروع به احساس خشم می کند، چه زمانی احساس می کند باید خشم خود را به حرکتی تبدیل کند و اینکه آیا این حرکت نسبت به دیگران است یا خودش. به او بیاموزید که سوالاتی مانند «چه چیزی من را تا این حد عصبانی می کند؟»، «آیا می توانم این خشم را مختص زمانی خاص بدانم و اگر این طور است آن چه زمانی است؟» را از خود بپرسد.
3. چند راه حل برای هر مشکل بیابید
مدیریت خشم برای برخی از نوجوانان سخت است. به فرزندتان بگویید علاوه بر واکنشی که نشان می دهد، راه دیگری هم دارد و او می تواند در مورد هیجانات خود با شما حرف بزند یا راه حلی بیابد که هیجانات خود را به شیوه ای سالم تر تخلیه کند. او باید یاد بگیرد برای هر مشکلی راه حل هایی وجود دارد و برخی از این راه حل ها بهتر از بقیه اند.
4. به او بگویید به عواقب انتخابش فکر کند
نوجوانان خشمگین باید عواقب رفتار های خود را در نظر گیرند و باید بدانند که رفتار های آن ها پیامد هایی دارد پس قبل از انجام هر رفتاری باید به عواقب انتخابش فکر کند و در نظر بگیرد چه اتفاقی خواهد افتاد و نتیجه ی این انتخاب و راه حل چه خواهد بود. اگر او نتیجه ی فکر کردن قبل از دست به عمل زدن را ببیند و تجربه کند، مهارت های کنترل خشم را یاد می گیرد تا باز هم این تجربیات خوب را تکرار کند.
5. از خود گفتاری استفاده کنید
پیام ساده و مثبتی را به نوجوان تان بیاموزید تا در شرایط استرس زا به خودش بگوید. به عنوان مثال:” صبرکن و آرام باش” ، ” کنترل خودت را حفظ کن”،” من می توانم از پسش برآیم”.
6. خودتان را سرزنش نکنید
خشم فرزندتان را جدی بگیرید، اما آن ها را به خود نگیرید و خودتان را سرزنش نکنید و مقصر ندانید زیرا خشمگین شدن فرزندتان فقط به شیوه های ضعیف فرزند پروری و مسائل خانه مربوط نیست و فرزندتان زمان زیادی را با دوستان و سایر همسالان خود می گذراند.
7. به او پاداش دهید
قوانینی برای خانه تان وضع کنید و اگر فرزندتان به این اصول پایبند بود برای او پاداش و اگر از این قوانین سرپیچی کرد، عواقبی منصفانه در نظر بگیرید. وقتی فرزندتان به اصول عمل می کند، برای کار خوبش ارزش قائل شوید و تشویقش کنید و بعد از سرپیچی فرزندتان غُر نزنید و موعظه و سرزنش نکنید، او را با پیامد کارش روبرو کنید.
8. اجازه دهید تا عصبانیتش را روی اجسام خالی کند
به نوجوان خود کمک کنید تا موثرترین راه را برای آرام کردن خود انتخاب کند. شما می توانید او را تشویق کنید تا احساس خود را با ضربه زدن به بالشت، مشت زدن به کیسه بوکس، پرتاب توپ به دیوار و … تخلیه کند. از طرفی تحقیقات اخیر نشان می دهد که این استراتژی ممکن است گاها نتیجه معکوس دهد و انگیزه خشم او را افزایش دهد بنابراین فقط به منظور کاهش عصبانیت و به دور از هر فردی از این روش استفاده کنید.
9. به حرف های فرزندتان توجه کنید
هر روز برای فرزند نوجوان تان وقت بگذارید و با او حرف بزنید. حرف زدن شما با او سبب می شود که او حس ارزشمند بودن نماید. اما هرگز او را سرزنش نکنید و ساعت ها وعظ نکنید. نوجوانانی که بیشتر به حرفهایشان توجه می شود، کمتر سراغ کارهای خلاف می روند و روحیه بهتری دارند.
10. او را به مکانی آرام ببرید
از نوجوان خود بخواهید تا محلی را مشخص کند تا برای کنترل خشم خود به آنجا برود. اشیای آرام بخشی چون کتاب، موسیقی، خودکار، کاغذ و مداد رنگی را به او پیشنهاد دهید و سپس ترغیبش کنید تا برای آرام شدن خود به مکان آرامی برود.
11. برایش فعالیت های لذتبخش و آرام کننده بیابید
برای اینکه خیلی از نوجوانان از خشم فاصله بگیرند و بتوانند حواس خود را پرت کنند، به او بگویید بعد از خشمگین شدن یکی دو ساعت به کاری بپردازد که او را شاد می کند.
12. الگوی مناسبی برای کنترل خشم باشید
مهارت های لازم برای کنترل هیجانات و خشم را یاد بگیرید تا الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید.
13.فرزند خود را درک کنید
فرزند نوجوان شما ممکن است در لحظه ای احساسی بسیار خوب داشته باشد و لحظه ای دیگر دچار بدترین احساسات ممکن شود تحصیل، مسئولیت های فردی، روابط پُرچالش اجتماعی و دوستانه و از همه مهمتر، تغییرات هورمونی روی نوجوان اثر گذار هستند و او را پریشان می کنند پس فرزند نوجوان خود را درک کنید.
14. نگرانی هایش را روی کاغذ بنویسید و بعد آن را پاره کند
به نوجوان خود بگویید تا آنچه را که باعث ناراحتی اش شده است را روی یک کاغذ رسم کند یا بنویسد. سپس کاغذ را مچاله کرده و یا به قطعات ریز پاره کند و به اصطلاح ” عصبانیتش را دور بریزد “.
15. به او آموزش دهید :صبر کند و نفس عمیقی بکشد
به نوجوان تان بگویید تا عدد پنج بشمارد و نفس عمیقی بکشد. بین دو شمارش مکث کند و نفس بکشد و مجدد تا 5 بشمارد. تکرار توالی اعداد حداکثر آرامش را ایجاد می کند، استرس را کاهش می دهد و از عصبانیت پیشگیری خواهد کرد.
16. به او تکنیک 1+3+10 را بیاموزید
به محض این که احساس کردید بدن نوجوان تان علامت هشدار را ارسال می کند تا نشان دهد کنترل خود را از دست می دهد؛ سه کار را به او بیاموزید:
- به او بگویید آرام باشد
- اکنون سه نفس عمیق بکشد
- به آرامی تا 10 بشمارد
این فرمول 1+3+10 به او کمک می کند تا آرام باشد و کنترل خود را به دست بگیرد.
17. بخواهید تا یک مکان آرام را تصور کند
هنگام عصبانیت به نوجوان خود بیاموزید در حالی که آرام آرام نفس می کشد، چشمانش را ببندد و مکانی آرام مانند ساحل، تخت خواب، حیاط، جنگل یا دریا را تصور کند. گذاشتن عکسی از چنین مکان های آرامی در کنار تخت و اتاق خواب او می تواند یک یادآوری بصری برای کنترل خشم محسوب شود.
18. تمرینات ریلکسیشن به تسکین خشم کمک می کند
احساسات و هیجانات باید شناسایی و ابراز شوند و نوجوان باید بیاموزد هیچ ایرادی ندارد هیجانات خود را ابراز کند و احساسش را نشان بدهد زیرا سرکوب و پنهان کردن احساسات کمکی به او نمی کند و برای او مشکل ساز می شود. به او بیاموزید برای رسیدن به آرامش و کنترل خشم مدیتیشن و سایر متد های ریلکسیشن به او کمک می کند.
19. از او بخواهید نقاشی بکشد
برخی از نوجوانان نقاشی کشیدن را عملی آرامش بخش می دانندبنابراین همانطور که در مطالب قبلی نمناک گفته شد با آوردن کاغذ و مداد رنگی از او بخواهید عصبانیت خود را به روی کاغذ آورد.
20. اهل سازش و مدارا باشید
اگر نوجوانتان به قوانین و محدویت های تعیین شده شما اعتراض نمود ، اهل سازش و مدارا باشید و با هم توافق کنید. مثلا اگر ساعتی را برای ورود او به خانه تعیین کردید یکی دو روز را اجازه دهید او دیرتر به خانه بیاید.
21. به او بگویید هر وقت به کمک نیاز داشت شما در دسترس هستید
شما نمی توانید جلوی اشتباه کردن نوجوانتان را بگیرید زیرا او دوست دارد همه چیز را خودش تجربه کند. به او بگویید که هر وقت به کمک نیاز داشت شما در دسترس او هستید و می توانید از او حمایت کنید.اگر خطایی مرتکب شد، او را شماتت نکنید و مورد قضاوت قرار ندهید و اجازه دهید خودش از آنچه تجربه کرده درس بگیرد و اشتباهات گذشته فرزندتان را به رُخش نکشید.
22. رفتار اشتباهش را نادیده بگیرید
رفتار اشتباهش را نادیده بگیرید اما رفتار خوب فرزندتان را ببینید و به رُخش بکشید. توجه به موفقیت ها و دست آورد های و رفتار های مثبت فرزندتان خیلی بیشتر از توجه به اشتباهات او به شخصیت و طرز رفتار او جهت می دهد.
23. تشویق یا نظر مثبت به او ارائه بدهید
نوجوان تان را مدام سرزنش نکنید و غُر نزنید و دائم از او ایراد نگیرید . به ازای هر یک ایرادی که از نوجوان تان می گیرید، پنج تشویق یا نظر مثبت هم به او ارائه بدهید و این شیوه را برای خود تبدیل به یک عادت کنید.برای یک نوجوان با تمام نوسانات روحی و احساس ناامنی و اضطراب شنیدن جریان مثبتی از نظرات می تواند ارزشمند و تاثیر گذار باشد.
24. هوشیار باشید
بسیاری از نوجوانان قبل از وارد شدن به دوره ی بزرگسالی دچار افسردگی می شوند. افسردگی درمان نشده نیز سبب ایجاد اختلال در تحصیل و کارمی شود. اگر احساس می کنید فرزندتان دچار افسردگی است، از یک متخصص کمک بخواهید.
25. حس شوخ طبعی تان را حفظ کنید
در زمانی که فرزندتان عصیان می کند و پریشان است از حس شوخ طبعی تان به وقت و مناسب کمک بگیرید و پریشان نشوید و آرام باشید تا بتوانید شرایط را کنترل کنید.
26. عشق و محبت خود را نشان بدهید
تمام احساس تان را با یک رفتار کوچک مهرآمیز مانند درست کردن غذای مورد علاقه ی فرزندتان، نشستن کنار تختخوابش و با عشق بیدار کردن او، در آغوش کشیدنش و حتی یک لبخند گرم به او منتقل نمایید و او را آرام کنید.
27. از او بخواهید بنویسد
یکی از پیشنهادات فوق العاده ی سبک زندگیی مورد است که تاثیر فوق العاده ای دارد ؛ برخی دیگر از نوجوانان نیز نوشتن را برای کنترل عصبانیت خود موثر می دانند. بنابراین او را تشویق کنید تا به یک مکان آرام برود و در مورد عصبانیت خود بنویسد. بعضی از آن ها ترجیح می دهند نامه ای به شخصی که از او عصبانی شده اند بنویسند ( هر چند باید مراقب باشید تا نوجوان نامه را به شخص مورد نظر ندهد ! ) بهتر است وقتی ناراحت است آنرا بنویسد و سپس پاره کند.
آرامش نه تنها قابل آموزش است بلکه برای رشد نوجوان در دنیایی که هیچ چیز قابل پیش بینی نیست ضروری است و علاوه بر این باعث ایجاد رفتار خوبی در نوجوان می شود که بودن در کنارش لذت بخش خواهد شد و همین امر باعث ایجاد فضایی آرام برای خانواده نیز می شود. اگر ثابت قدم باشید می توانید به نوجوان خود کمک کنید تا یک روش سالم تری را برای کنترل خشم خود بیاموزد. بنابراین منتظر نمانید و تسلیم نشوید.